Moja przygoda z nagrywaniem screencastów trwa już kilka lat, ale podczas nauczania zdalnego nabrała szczególnego rozpędu, ponieważ praktycznie codziennie była to moja forma przekazu dla uczniów. Nagrywałam lekcje, instrukcje do zadań, tutoriale, dawałam informacje zwrotne do prac pisemnych. Metodą prób i błędów przeszłam przez wiele faz nagrywania filmów, wykorzystując różne narzędzia oraz techniki. Wypracowałam swój model tworzenia screencastów, dzięki czemu w stosunkowo krótkim czasie jestem w stanie nagrać wartościowe lekcje dla uczniów.
Dzisiaj podzielę się moimi doświadczeniami i wskazówkami, aby twoja droga do nagrania bardzo dobrej lekcji była krótsza od tej, którą pokonałam ja.
Co to jest screencast?
Screencast to inaczej nagrywanie ekranu swojego komputera, z/lub bez okna kamery i równoczesne opowiadanie o tym, co prezentujemy. Obecnie jest to bardzo popularny sposób na dzielenie się wiedzą w sieci, często wykorzystywany do przygotowywania tutoriali.
Swoje zastosowanie znalazł też w edukacji, przy nagrywaniu np.: krótkich lekcji. Celem takiego filmu jest podzielenie się z uczniami pigułką wiedzy z danego obszaru, który może zastąpić klasyczny wykład w klasie. Taki film może być udostępniony uczniom przed lekcją (metoda znana jako odwrócona klasa), aby zapoznali się z teorią we własnym tempie w domu, a w klasie mogli działać i zająć się praktycznym aspektem danego zagadnienia.
Nagranie może też być dopełnieniem tradycyjnej lekcji i służyć jako narzędzie do przekazywania instrukcji, informacji zwrotnej, refleksji itp. Jeśli uczniowie dysponują sprzętem w szkole, równie dobrze mogą obejrzeć te filmy w klasie. Ja często korzystam z tej możliwości, bo mam ten przywilej, że moi uczniowie przychodzą do szkoły ze swoimi laptopami/tabletami, pisałam o tym w tym artykule.
O czym należy pamiętać nagrywając lekcję dla uczniów?
Stwórz plan nagrania
Tak jak nie wyobrażam sobie podróży do nieznanego miejsca bez mapy, tak nie wyobrażam sobie nagrywania lekcji bez przygotowania scenariusza. Dobry plan to połowa sukcesu. Musimy wiedzieć po co nagrywamy filmik, co w nim zawrzeć i jak to pokazać, aby przekaz był zrozumiały dla ucznia. Przygotowanie takiego planu pozwoli nagrać film raz, a dobrze. Mając w głowie plan unikniesz przerw na zastanowienie się co dalej powiedzieć, dobrze znanego i nielubianego yyy…, wielu wpadek, błędów językowych. Choć na pierwszy rzut oka tworzenie scenariusza może wydawać się czasochłonne, spowoduje, że oszczędzisz sobie bardzo wielu prób, nerwów oraz czasu.
Planując nagranie, najczęściej tworzę plan w prezentacji. Umieszczam tam kluczowe słowa/frazy, grafiki, które są dla mnie drogowskazem, o czym powinnam mówić w danym momencie. Ważne jest, aby prezentacja była zwięzła, prosta, z małą ilością tekstu i atrakcyjna wizualnie.
Niech nagrania lekcji będą krótkie
Jak długie powinno być nagranie dla uczniów? Tak krótkie, jak to tylko możliwe. Ma to związek z ograniczoną możliwością skupienia uwagi wśród uczniów.
Obraz z Brame, 2015
Według badań przeprowadzonych przez Brame, 2015 wynika, że filmy do 6 minut zostały obejrzane przez 100% badanych. Potem nastąpił widoczny spadek uwagi. 9-12 minutowe filmy obejrzało 50% osób, natomiast przy 12-40 minutowych filmach zaangażowanie spadło do 20%. Zalecana długość filmu to max. 6 minut. Im krótsze filmy, tym większe prawdopodobieństwo utrzymania uwagi uczniów. Wspomnę jeszcze, że badanie zostało przeprowadzone na grupie nastolatków. W związku z tym, im młodsza grupa wiekowa, tym krótsze powinny być filmy.
Jak pomieścić zagadnienia z 45 minutowej lekcji w 6 minut? Myślę, że jest to dobry trening dla naszego umysłu i zastanowienie się: które rzeczy są najważniejsze? z czym powinni wyjść z tej lekcji moi uczniowie? Zadając sobie te pytania prawdopodobnie przefiltrujemy i skondensujemy najistotniejsze treści w stosunkowo krótkim czasie. Jeśli nadal potrzebujesz więcej czasu pamiętaj, że zamiast 12 minutowego filmu zawsze lepiej nagrać dwa 6 minutowe wideo. Podzielenie materiału na kawałki ułatwi uczniom przyswojenie nowych treści.
Nie przejmuj się jeśli popełnisz błąd, edytuj, nie nagrywaj od nowa
Bardzo chciałam, aby moje pierwsze nagrania były idealne. Niestety jako osoba początkująca popełniałam sporo błędów, coś przekręciłam, ciągle o czymś zapomniałam. Przy każdym irytującym mnie błędzie miałam w zwyczaju restartowanie nagrywania i zaczynanie od początku. W efekcie podejmowałam kilka lub kilkanaście prób w pogoni za moim “idealnym wideo”. Z każdą kolejną próbą rzeczywiście mówiłam płynniej ale też opadał mój entuzjazm i przez mój głos przedzierało się zmęczenie. Chciałabym, aby ta rada trafiła do twojego serca, a raczej do zdrowego rozsądku, bo dzięki niej unikniesz marnowania swoich zasobów, a przede wszystkim cennego czasu. Edytuj, nie nagrywaj ponownie. Większość programów do nagrywania umożliwia wycięcie fragmentu filmu. Pomylisz się? Zrób krótką przerwę i powiedz to jeszcze raz. Potem usuń niechciane fragmenty. Uwierz mi, w ten sposób oszczędzisz czas i nerwy.
Znajdź odpowiednie narzędzie do nagrywania ekranu
Na rynku dostępna jest masa narzędzi oferująca podobne funkcjonalności. Tak właśnie jest w przypadku nagrywania ekranu. Lista narzędzi nie ma końca, dlatego ważne jest, aby wybrać jedno, które najbardziej odpowiada twoim potrzebom.
Wybierając narzędzie do nagrywania ekranu ważne jest, aby dawało możliwość edycji wideo, posiadało funkcjonalność notowania w trakcie nagrywania oraz pozwalało na nagrywanie obrazu z kamery. Z mojego doświadczenia wiem, że najważniejszą funkcjonalnością jest możliwość przycinania wideo. Dzięki niej odszukasz dowolny fragment swojego nagrania i w razie potrzeby usuniesz go, bez konieczności ponownego nagrywania. Polecę ci trzy narzędzia, z których sama korzystam i wiem, że są dobre.
Jakie narzędzia do nagrywania ekranu polecam?
Screencastify, Screencast-o-matic i Flipgrid Shorts to mój osobisty zestaw narzędzi, które wykorzystuję naprzemiennie, w zależności od moich potrzeb oraz efektu końcowego jaki chcę uzyskać. Postaram się pokrótce przybliżyć ci, czym charakteryzują się te narzędzia, aby być może ułatwić ci wybór właściwego, jeśli dopiero rozpoczynasz swoją przygodę z nagrywaniem krótkich filmów dla uczniów.
Screencastify to rozszerzenie do przeglądarki Google Chrome. W wersji bezpłatnej umożliwia nagrywanie 5 minutowych filmów, przycinanie oraz oferuje podstawowe narzędzia do wskazywania/rysowania podczas nagrywania. Jeśli potrzebuję coś szybko nagrać i udostępnić, moim częstym wyborem jest Screencastify, bo będąc w oknie przeglądarki wystarczy jedno kliknięcie, aby rozpocząć nagrywanie. Program jest bardzo intuicyjny i prosty w obsłudze, dodatkowo wszystkie filmy automatycznie zapisują się na Dysku Google. Jeśli chcesz wiedzieć więcej o Screencastify, przeczytaj ten artykuł: Nagrywanie ekranu ze Screencastify.
Flipgrid Shorts to dodatkowa funkcjonalność na Flipgridzie (ale raczej mniej znana), która umożliwia nagrywanie ekranu, obrazu z kamery oraz pisanie po tablicy. Jeśli korzystasz z Flipgrida, rozpoczęcie nagrywania z Flipgrid Shorts będzie dla ciebie bardzo łatwe. Jeśli nie, mam dla ciebie artykuł i tutorial, gdzie krok po kroku pokażę ci jak obsługiwać Flipgrid Shorts. To narzędzie jest całkowicie bezpłatne, daje możliwość nagrywania filmów (max. 10 min.), ma proste narzędzia do edycji i przycinania. Po zakończeniu nagrywania system generuje link do nagrania, który w łatwy i szybki sposób można przesłać uczniom.
Screencast-o-matic spośród tych trzech narzędzi daje największe możliwości do edytowania filmu. W wersji bezpłatnej nagrasz film do 15 min. Sięgam po Screencast-o-matic, gdy chcę stworzyć bardziej złożone filmy np.: skleić kilka nagrań razem, wyciąć wybrane fragmenty, nagrać swój głos do obrazu, wstawić grafiki, przejścia, efekty dźwiękowe, podkład muzyczny. Te wszystkie wymienione funkcjonalności i znacznie więcej są dostępne w wersji płatnej, z której osobiście korzystam. Roczny koszt wersji premium to ok. 80 zł, co według mnie jest bardzo korzystną ceną w stosunku do tego, co oferuje nam narzędzie.
Dodaj do filmu interaktywne pytania
Tłumacząc zagadnienia w klasie, kolejnym krokiem najczęściej jest weryfikacja poziomu zrozumienia nowego materiału. Jednak będąc w klasie zazwyczaj dostajemy okrojoną informację zwrotną od jakiegoś ułamka aktywnych uczniów. Sprawa wygląda inaczej, jeśli udostępniamy film z użyciem programu takiego jak Edpuzzle. Mamy wtedy możliwość osadzenia pytań w trakcie filmu i zbierania feedbacku od wszystkich osób w klasie. Na tej podstawie możemy podjąć decyzję o kolejnych krokach na lekcji. W trakcie oglądania filmu uczniowie również są w stanie zweryfikować błędne zrozumienie zagadnień, szczególnie jeśli osadzimy pytania wielokrotnego wyboru, kiedy to uczeń natychmiast po udzieleniu odpowiedzi dostaje informację zwrotną.
Pozbywając się wykładu w klasie i zastępując go krótkimi nagraniami lekcji, udostępnionymi przed lekcją, mogę częściej być między uczniami. Zamiast przekazywać wiedzę, mogę przyglądać się jak uczniowie wykorzystują w praktyce to, czego się dowiedzieli i mogę dzielić się z nimi indywidualną informacją zwrotną. Zyskałam sporo czasu na aktywne uczenie się i myślę, że to dobra zamiana.
Żeby była jasność, nie każda moja lekcja jest odwrócona, ale dążę, aby takich lekcji było coraz więcej. Systematycznie tworzę nowe filmy, tworząc swoją bibliotekę materiałów, która będzie służyła mi latami.
A czy ty nagrywasz swoje lekcje dla uczniów? A może dopiero planujesz zacząć? Masz jakieś rady/przemyślenia? Chętnie przeczytam o nich w komentarzach pod wpisem.
Bibliografia:
„Effective educational videos | Center for Teaching | Vanderbilt ….” https://cft.vanderbilt.edu/guides-sub-pages/effective-educational-videos/. Otwarto 10 sie. 2021.